Paylaşım Tarihi: 18 Eylül 2020

AZİZ VASİL KİLİSESİ 

Tirilye’deki tarihi kiliselerden birisidir. Rum mübadelesinden sonra, Taş Mektep’te kalan Darü’l-eytam öğrencilerinin yemekhanesi olarak kullanılmıştır.

Bu Kilise; 1927 yılında, Darü’l-eytam kapanıncaya kadar yemekhane olarak kullanımıştır. Daha sonrasında ise bölge halkına sinema ve düğün salonu olarak hizmet etmiştir. 2008-2009 Yılları arasında gerçekleştirilen restorasyon sonrasında adı “Faruk Çelik Kültür Merkezi” olmuştur. Günümüzde de adı Tirilye Kültür Merkezi olarak değiştirilmiştir.

KEMERLİ KİLİSE (BAŞMELEKLER KİLİSESİ)

Hristiyanlığın en önemli dönemlerinde büyük ilgi gören Tirilye ve çevresinde çok sayıda görkemli kilise ve manastır inşa edilmiştir. Bu yapılardan birisi de Kemerli Kilise’dir. Ortodoks dünyası için oldukça önemli olan Kemerli Kilise’nin sütunlarının Mısır’ın İskenderiye şehrinden getirildiği belirtilirken, yapının 13. yüzyıl sonunda yapıldığı biliniyor.    1676 yılında, Dr.J.Covel tarafından hazırlanan el yazması belgede, kilisenin Panagia Pantobasillissa’ya (Bakire Meryem’e) adandığı anlatılırken, Tirilye’deki bu önemli yapı, Dünya’da duvarlarına resim yapılan ilk kilise olarak  tarihe geçmiştir. Kemerli Kilise, Panagia Pantobasilissa Kilisesi ve Trigleia Manastırı Kilisesi olarak da adlandırılıyor. Kemerli Kilise denmesinin nedeni, payandalar üzerindeki kemerlerden oluşmasıdır. Kemerler ve kubbesi 4 sütun üzerine yerleştirilmiş ve kubbeyi taşıyan sütunların üzerine süslü başlıklar konmuştur. Halk arasında Küçük Ayasofya olarak da bilinir. Yüksek bir kubbesi vardır. Yaptıran kişiyi ve yapıldığı tarihi tam olarak belirten bir kitabesinin bulunmaması nedeniyle, uzun yıllar boyunca değişik isimlerle anılmıştır. Kilisenin içi, dışına göre daha görkemlidir. Motifler, resimler ve süslemeler göz alıcı bir görüntü oluşturuyor. Duvarlarda insan fresklerinin izleri bulunan yapıda, elinde kılıç tutan asker kıyafetli bir figür, yüzü belirgin şekilde seçilebilen, sağ elinde bir küre tutan mızraklı bir asker ile başka bir bölümünde, Baş Melek Mikhael’in kanatlı freski ve Hz. Meryem’in yaşamının anlatıldığı resim sahneleri görülür. Kilise 1855 depreminde büyük hasar görmüş, çan kulesi ve kubbesi yıkılmıştır. Mübadeleden sonra şahıs mülkiyetinde depo olarak kullanılan kilise, yıllarca yıkık, harabe halde kalmış, bir süre önce İstanbul Fener Rum Patrikhanesi’nin, Bursa Metropolitliği’ne atadığı Elpidophoros Lambriniadis tarafından satın alınmıştır. Restorasyondan sonra kilise olarak hizmet verecek olan kilise eski ihtişamına kavuşması bekleniyor.

DÜNDAR EVİ

Dündar Evi olarak bilinen Hagios Ioannes Rum Kilisesi (Yuannes Kilisesi) Rumların bölgeyi terk etmesinin ardından özel mülkiyete geçmiştir. 19. y.y yapısı kilisenin üç katlı batı cephesi günümüzde konut olarak kullanılmaktadır. Ana giriş, kemerli taş bir kapıdandır. Duvarlarında taştan oyma işlemelerle Bizans mimarisine özgü motiflere rastlamak mümkündür. Zeytinbağı’nda Rumlardan kalma yedi kilise,üç manastır ve üç de ayazma (kutsal kaynak) varken bugün bu kiliselerden sadece üç tanesi ayaktadır. Üç manastırdan da Aya Yani Manastırı kısmen günümüze gelmiştir. Yıkılan kiliselerden biri restore edilerek bugün Zeytinbağı Belediye Binası olarak kullanılmaktadır. Sözü edilen ve geçmişi Bizans’a uzandığı bilinen üç manastırın kalıntısı Trilye’nin dışında bulunmaktadır. Bunlardan ilki kasabanın çıkışında Eşkel köyü yolu üzerindeki Hagios Sergios Manastırıdır. İlk olarak 8. yüzyılda kurulduğu bilinen ve çiftlik olarak kullanılan manastırın yalnızca duvarlarıyla, her birinin ağırlığı 200 kilo gelen görkemli giriş kapıları günümüze ulaşmış durumdadır. İkinci manastır kalıntısı ise kasabanın yaklaşık 5 km. uzağında olan ve halk arasında Ayani Çiftliği olarak bilinen Hagios Ioannes Theologos (Pelekete) Aya Yani Manastırıdır. 709 yılında kurulduğu ve 1922 yılına kadar faaliyet gösterdiği bilinen manastırın günümüze yıkılmış kilisesi ve duvar kalıntıları ulaşmıştır. Üçüncü manastır kalıntısı ise halk arasında Aya Sotiri olarak adlandırılan mevkideki Batheos Rhyakos Soteros Manastırıdır. Büyük ölçüde yıkılmış durumda olan manastırın bazı binaları mülk sahibi tarafından barınak olarak kullanılmaktadır.

Kaynakça: Bursa İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

FATİH CAMİİ

Eski ismi Aya Todori olan ve kapısında Hicri 968, Miladi 1560 yazılı olan kilise, sonradan Fâtih Câmii olarak değiştirilerek kullanıma açılmıştır. Girişinde Bizans sütun başlıklarına sahip yapının 19 metre yüksekliğinde kubbesi bulunmaktadır.

Camiye 4 adet başlıkları mâdenden yapılmış motiflerle süslü sütunların taşıdığı ahşap beşik bir çatı ile kapalı bir revaktan girilir. Kilise olarak yapılan binâda, mevcut mihrâbın üzeri yarım kubbe ile örtülüdür. Çift kademeli kasnağa oturan konik kubbe hâkim elemandır.

× Whatsapp Destek Hattı